Matična ploča (Motherboard) služi za povezivanje svih dijelova računara. CPU, memorija, hard diskovi, drugi portovi i kartice za proširenje se direktno povezuju na matičnu ploču ili preko kablova.
Matična ploča je komad računarskog hardvera koji se može smatrati “okosnicom” PC-a, koja drži sve dijelove zajedno.
Telefoni, tableti i drugi mali uređaji takođe imaju matične ploče, ali one se nazivaju logičkim pločama.
Njihove komponente obično se spajaju direktno na ploču kako bi se uštedio prostor, što znači da ne postoje slotovi za proširenja za nadogradnje kao što je slučaj sa desktop računarima.
IBM PC, puštena 1981. godine, smatra se prvom računarskom matičnom pločom (u to doba se zvala “planar”- ravna).
Najpoznatiji proizvođači matičnih ploča su ASUS, AOpen, Intel, ABIT, MSI, Gigabyte i Biostar.
Računarska matična ploča je poznata i kao glavna ploča, mobo, MB, sistemska ploča, baseboard, pa čak i logička ploča. Ekspanzione ploče koje se koriste u nekim starijim sistemima se zovu „daughterboards“.
Komponente matične ploče
Sve u kućištu računara je na neki način povezano na matičnu ploču, tako da svi dijelovi mogu komunicirati jedni s drugima.
Ovo uključuje video kartice, zvučne kartice, hard diskove, optičke uređaje, CPU, RAM memorije, USB portove, napajanje itd.
Na matičnoj ploči nalaze se i slotovi za proširenje, džamperi, kondenzatori, data veze i veze za napajanje, ventilatori, hladnjaci i rupe za vijke.
Činjenice o matičnoj ploči
Desktop matične ploče, kućišta i napajanja dolaze u različitim veličinama nazvanim form factors. Ove tri komponente moraju biti kompatibilne kako bi ispravno radile zajedno.
Matične ploče variraju u velikoj mjeri u odnosu na vrste komponenata koje podržavaju. Na primjer, svaka matična ploča podržava jedan tip CPU-a i kratku listu tipova memorije. Pored toga, neke video kartice, hard diskovi i druge periferije možda nisu kompatibilne. Proizvođači matičnih ploča pružaju jasne smjernice o kompatibilnosti komponenti.
Kod laptopa i tableta, a sve više i kod desktop računara, matična ploča često uključuje i funkcije video kartice i zvučne kartice. Ovo doprinosi smanjenju veličine. Međutim, ovo umanjuje mogućnost nadogradnje ugrađenih komponenti.
Loši mehanizmi hlađenja na mjestu za matičnu ploču mogu oštetiti hardver koji je povezan sa njim. Zbog toga se visoko kvalitetni uređaji kao što su CPU i high-end video kartice obično hlade ventilatorom, a integrisani senzori se često koriste za detekciju temperature i komunikaciju sa BIOS-om ili operativnim sistemom kako bi se regulisala brzina ventilatora.
Za uređaje koji su povezani na matičnu ploču često je potrebno ručno instalirati drajvere kako bi radili sa operativnim sistemom.
Fizički opis matične ploče
Kod desktop računara, matična ploča se montira unutar kućišta, nasuprot najlakše dostupne strane.
Čvrsto je pričvršćena malim vijcima kroz prethodno izbušene rupe.
Prednja strana matične ploče sadrži portove na koje se povezuju sve unutrašnje komponente. Jedan priključak (socket/slot) ima CPU. Višestruki slotovi omogućavaju priključivanje jednog ili više memorijskih modula. Ostali portovi se nalaze na matičnoj ploči, i oni omogućavaju povezivanje pomoću kablova hard diska i optičke jedinice (i floppy disk jedinice ako postoji).
Male žice sa prednje strane kućišta računara se povezuju na matičnu ploču kako bi omogućile funkciju napajanja, resetovanje i LED svjetla. Energija iz napajanja se isporučuje na matičnu ploču pomoću specijalno dizajniranog porta.
Na prednjoj strani matične ploče nalaze se brojni priključci za periferne kartice. Ovo su slotovi kojim je većina video kartica, zvučnih kartica i drugih kartica za proširenje povezane na matičnu ploču.
Na lijevoj strani matične ploče (strana ka zadnjem dijelu kućišta) su brojni portovi. Ovi portovi omogućavaju većini eksternih uređaja računara da se povezuju, kao što su monitor, tastatura, miš, zvučnici, mrežni kabl i još mnogo toga.
Sve moderne matične ploče takođe uključuju USB portove i sve druge portove kao što su HDMI i FireWire, koji omogućavaju kompatibilnim uređajima da se povežu sa vašim računarom kada vam trebaju – uređaji kao što su digitalni fotoaparati, štampači itd.
Matična ploča i kućište desktop računara su dizajnirani tako da, kada se koriste periferne kartice, strane kartica uklapaju sa zadnje strane kućišta, ostavljajući svoje portove dostupnim za upotrebu.